Yeni mezunlara tavsiyeler…

İş hayatında benden çok daha deneyimli ve duayenlerin olduğunu biliyorum ama bu yazımda gerek katıldığım mülakatlarda, gerekse iş/sohbet ortamında bir araya geldiğim yeni mezun veya kariyerinin ilk yıllarında olan arkadaşlarımızla ilgili gözlemlerime dayanarak oluşturduğum naçizane tavsiyelere yer vermek istiyorum.

Üniversite zamanından başlayarak iş hayatına doğru ilerleyelim.

• Bana söylendiğinde gıcık olurdum ama doğruymuş. Üniversite zamanınız hayatınızda kendinize ayırdığınız zamanınızın en bol olduğu dönem. Ve muhtemelen yaşamınızda bundan daha kolay ve sorumluluğunuzun az olduğu, eğlenceli bir zaman dilimi(iş yaşamı olarak) olmayacak. Dolayısı ile bu zaman dilimini ilerisi için yatırım zamanı olarak değerlendirin.
• İngilizce’yi mutlaka iş yaşamında rahatlıkla kullanacak şekilde öğrenin. Yoksa lokal pazarda kısıtlı iş imkanları ile yetinmek zorunda kalacaksınız.
• İkinci dil’i mutlaka ama mutlaka öğrenin. İleri ki yıllarda size hayal bile edemeyeceğiniz avantajlar sağlayabilir.
• Bu ara pek moda olan ÇAP(Çift Anadal) yapma sevdasından uzak durun. Bu size hiç bir şey kazandırmaz. Buna harcayacağınız zamanı daha önce belirttiğim gibi ikinci bir dil öğrenmeye ayırın.
• Nereden ve nasıl mezun olduğunuz kariyerinizin ilk 5 yılında size avantaj sağlayacak birşeydir. Onun için işe girdiktikten sonra diploma ve derecelerinizi bir kenara bırakarak geleceğiniz ile ilgili yatırım yapmaya başlayın. 5 yıldan sonra artık deneyimli bir profesyonel statüsünde olacağınızdan bundan sonraki iş görüşmelerinizde, iş veren ya da mülakata giren, sizin hangi diplomalarınızın olduğuna ve kaçıncı sırada mezun olduğunuzla ilgilenmez. İlgilense de etkisi çok az olacaktır. Daha çok sizin geçmişte ne yaptığınıza, ne kadar kendinizi geliştirdiğinizle ve hangi ek donanımlara(sertifika, dil vs..) sahip olduğunuzla ilgilenecektir.
• Üniversite zamanında mutlaka part time bir işte çalışın. Bu sizin ilk gerçek işinizdeki beklentilerinizi törpüleyeceği gibi sizden ne beklendiğini de anlamanıza hazırlık olacaktır.
• Yüksek lisansınızı(eğer akademisyen olmayacaksanız) mümkünse kendi alanınızdan farklı bir alanda ve çalışma hayatında belli bir süre geçirdikten sonra yapın.
• İş yaşamınızda ilk 5 yılı çıraklık, 5-10 yılı kalfalık olarak görün. Çıraklık yaparken ne zaman terfi alacağım, ne zaman müdür veya proje yöneticisi olacağım gibi gerçekçi olmayan hayallerden uzak durun. Etrafınızda buna benzer hızda terfi almış arkadaşlarınız olabilir. Bu biraz şans olsa da büyük oranda talihsizlik de içerir. İş hayatını daha yeterince tanımadan sizden yaşca büyük ve tecrübeli bir ekibi ve süreci yönetmek kolay değildir. En haz verici olanı bu pozisyona hak ederek geldiğinize siz ve etrafınızdakilerin de inanmasıdır.
• Bu maddeye bir çok kişinin tepki vereceğini biliyorum ama bu konuda benim görüşüm nettir. Lütfen İlk 5 yılda mezun olduğunuz bölümle ilgili konuların mutfağında yer almaya bakın. Bilgisayar müh. mezun olduysanız iletişimci olmaya kalkmayın, makine mühendisi iseniz pazarlamacı olmaya kalkmayın. Kod yazın, sistem operatörü olun, network mühendisi olun, fabrikada ustabaşılarla birlikte onların mühendisi olun, tulumu giyip işi yapın. İnşaat mühendisi olduysanız şantiyenin tozunu yutun. Çıraklığı tamamladıktan sonra imkan el verdiği ölçüde geçecekseniz başka alanlara geçin.
• Çıraklık ve kalfalık döneminde size mümkün olduğunca çok sorumluluk veren ve çok şey öğrenebileceğiniz şirket ve pozisyonlarla ilgilenin. Türkiye’nin sayılı üniversite ve bölümlerinden mezun olup, adı sanı büyük şirketlerde sunum hazırlamak ve excel’de sayılarla uğraşmayı kendinize layık görmeyin lütfen. Bunları yapacağınız zamanlar zaten gelecek unutmayın.
• “Herşey bilirimci”‘lerden de olmayın, çok da pasif durmayın. Bu çok ince bir noktadır. Yanlış imaj vermeniz durumunda bunu tersine çevirmenin maliyeti çok fazladır.
• Üniversite bilginizi sizi en fazla 5 yıl idare eder. Mutlaka sekötürünüzdeki gelişmelere kendinizi adapte edin. Eğitimlere katılın, alanınızda var ise sertifikaları edinmeye bakın. Sertifika sizin tecrübenizi göstermez ama sektöre karşı motivasyonunuzu ve öğrenme isteğinizi gösterir.
• Dünya küçüktür misali, iş çevresi de küçüktür. Dolayısı ile sektörde ilişkilerinizi olabildiğince pozitif yönde tutmaya çalışın.
• İş yerinde Dedikodu çok tatlıdır, doğrudur. Mümkünse bu tip konulardan uzak durun, çünkü bir önceki maddede belirttiğim gibi iş çevresi küçüktür. Ancak kulis yapmakla dedikodu yapmayı birbirine karıştırmayın.
• Mutlaka Linkedin, Xing gibi profesyonel sosyal medyada aktif olarak yer alın.
• CV’nizi profesyonellere yakışır şekilde ve hazırlayın.

Şimdilik bu kadar, kalın sağlıcakla…